” Co mi Panie dasz, w ten niepewny czas?” – śpiewała jedna z polskich wokalistek. ” I raz, i dwa, i trzy…. słyszymy w dalszej części tekstu … i nadchodzi 15-ty 😉 – termin płatności ZUS, o którym wspominaliśmy przy okazji artykułu Składki ZUS przedsiębiorcy.
Co miesiąc przedsiębiorcy płacą do ZUS składki za siebie i swoich pracowników. I chociaż każdy właściciel firmy jest „pogodzony z tym faktem” 😉 to nie każdy wie, na co może liczyć w związku z tym, że te składki odprowadza. No właśnie…czy ZUS może coś dać przedsiębiorcy?
A ja rosnę i rosnę i niedługo przerosnę 😉
Polski Ład wprawdzie nie zmienił sposobu naliczania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe, ale wprowadził zmianę sposobu obliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne, a co za tym idzie przedsiębiorcy odprowadzą wyższe składki do ZUS.
Opłacając składkę zdrowotną, zapewniamy sobie dostęp do usług medycznych NFZ. Co istotne – wzrost składki na ubezpieczenie zdrowotne, wcale nie oznacza, że wzrosły świadczenia wypłacane z ZUS.
Co mi ZUSie dasz?
Opłacając systematycznie i terminowo składki ZUS (niektóre są dobrowolne) możemy liczyć na dodatkowe świadczenie np. w razie choroby, urodzenia dziecka, niezdolności do pracy i przejścia na emeryturę.
L4 – czyli zwolnienie lekarskie
Jak już wcześniej wspomnieliśmy – nie wszystkie składki ZUS są obowiązkowe dla przedsiębiorcy. Składka na ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolna i obecnie wynosi 2,45% podstawy. W 2022 roku minimalna podstawa, od której liczy się składki wynosi 3553,20 zł, więc wysokość składki na ubezpieczenie chorobowe wynosi 87,05 zł miesięcznie.
Czy wystarczy jedna składka, żeby dostać wypłatę zasiłku chorobowego?
Niestety nie.
Przedsiębiorca uzyskuje prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90. dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Plusem jest to, że do tego okresu wliczają się także poprzednie okresy ubezpieczeń, ale pod warunkiem, że przerwa między tymi ubezpieczeniami nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, bezpłatnym, albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
Ile dostanę?
Wysokość pełnych składek ZUS w 2022 roku z ubezpieczeniem chorobowym (bez składki zdrowotnej) wynoszą 1211, 28 zł. W celu obliczenia wysokości dziennego świadczenia za zasiłek chorobowy należy od podstawy wymiaru składek na ZUS z 12 miesięcy odliczyć 13,71% i od tej kwoty policzyć 80%*. Wyjdzie nam kwota naszego miesięcznego zwolnienia, którą trzeba podzielić na 30, aby otrzymać wysokość świadczenia dziennego.
Przy minimalnej podstawie odprowadzania składek, dzienna wysokość świadczenia wynosi ok.81 zł. Od tego musimy jeszcze odliczyć podatek dochodowy. Wtedy otrzymamy wysokość netto, czyli tzw. „na rękę”.
Także drogi przedsiębiorco – w razie zwolnienia oczywiście przysługuje Ci prawo do skorzystania ze świadczenia chorobowego, tylko powstaje pytanie: czy wyliczona kwota netto jest dla Ciebie satysfakcjonująca?
* Zasiłek wynosi odpowiednio: 80% podstawy wymiaru za okres niezdolności do pracy, 70% za okres pobytu w szpitalu, 100% gdy choroba przypada w czasie ciąży, niezdolność powstała z powodu wypadku w drodze do lub z pracy; niezbędne jest poddanie się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek tkanek i narządów. .
Niższe składki do ZUS przy L4
Jeśli przysługiwał Ci zasiłek chorobowy, to masz prawo do pomniejszenia podstawy składek na ubezpieczenia społeczne za okres, w którym – z powodu zachorowania – nie prowadziłeś działalności. Zostaje ona obniżona proporcjonalnie do liczby dni, za które był pobierany zasiłek.
Tyczy się to tylko składek na ubezpieczenie społeczne. Składka zdrowotna zawsze musi być opłacona w całości, niezależnie od tego czy przedsiębiorca był na zasiłku chorobowym, czy nie.
Ta zasada nie przysługuje osobom, które zadeklarowały odprowadzanie składek od podstawy wyższej niż minimalna.
Ile może trwać zasiłek chorobowy?
Zasiłek chorobowy może trwać maksymalnie
lub
w przypadku choroby ciąży lub gruźlicy
Co po L4?
Jeśli po upływie 182 dni (*270) przedsiębiorca jest nadal niezdolny do pracy – lekarz z ZUS może przyznać świadczenie rehabilitacyjne, trwające maksymalnie 12 miesięcy, pod warunkiem, że dalsze leczenie lub rehabilitacją rokują odzyskanie zdolności.
Ile wynosi świadczenie rehabilitacyjne?
- 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za cały okres (niezdolność do pracy przypada na okres ciąży);
- 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 3 miesięcy;
- 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres.
Jeśli w ciągu 12 miesięcy nie nastąpi powrót do pełnej zdolności do pracy, chory może wnioskować o rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Renta z tytułu niezdolności do pracy
W razie całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, jeśli przedsiębiorca opłaca terminowo składki na ubezpieczenie rentowe – będzie miał prawo do pobierania renty pod warunkiem, że:
- lekarz orzecznik ZUS uznał Cię za osobę niezdolną do pracy,
- posiadasz wymagany okres składkowy i nieskładkowy stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy (Dla osób powyżej 30 roku życia, to co najmniej 5lat, w ostatnich 10 latach przed dniem złożenia wniosku lub przed dniem powstania niezdolności do pracy).
- niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych (w okresie zatrudnienia, okresie ubezpieczenia) lub nieskładkowych (np. podczas pobierania zasiłku chorobowego lub opiekuńczego) lub nie później niż 18. miesięcy od chwili ustania tych okresów.;
- nie masz ustalonego prawa, albo nie spełniasz warunków do uzyskania emerytury.
Ile wynosi renta?
W 2021 roku przy rencie całkowitej niezdolności do pracy przedsiębiorca mógł liczyć na 1654,25 zł, zaś w przypadku częściowej niezdolności do pracy – 1250,88 zł. Obecnie renty do wysokości 2500 zł nie są opodatkowane (zniesienie kwoty wolnej od podatku dochodowego). W 2022 roku wielkości te przedstawiają się następująco: renta w przypadku całkowitej niezdolności do pracy – 1812,47 zł, a w przypadku częściowej – 1359,35 zł.
Wyższe świadczenie ma miejsce wtedy, gdy przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy lub choroba zawodowa.
Kiedy nie trzeba spełniać wszystkich powyższych wymagań?
- gdy przyczyną niezdolności jest wypadek przy pracy – wtedy nie ma znaczenia okres składkowy i nieskładkowy
- gdy mamy do czynienia z całkowitą niezdolnością do pracy, która wykazała już, że posiada okres składkowy i nieskładkowy(kobiety 20 lat, mężczyźni 25 lat) – wtedy odchodzi się od wymogu powstania niezdolności w okresie składkowym lub nieskładkowym albo w ciągu 18. miesięcy po ustaniu tych okresów.
Wszystkie dzieci nasze są, czyli świadczenie opiekuńcze
Opłacając terminowo składki na ubezpieczenie chorobowe masz również prawo do uzyskania świadczenia opiekuńczego na dziecko do 8 lat w sytuacji gdy:
dojdzie do nieprzewidzianego zamknięcia przedszkola, żłobka, klubu dziecięcego, lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem
poród lub choroba małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki
małżonek ubezpieczonego lub rodzic dziecka, sprawujący opiekę nad dzieckiem w sposób stały, będzie przebywał w szpitalu lub innych placówkach medycznych podmiotu leczniczego świadczącego usługi medyczne w formie stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych
chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat.
Przy sprawowaniu opieki nad innym chorym członkiem rodziny także możemy liczyć na zasiłek opiekuńczy – maksymalnie 14 dni w ciągu roku.
Ile trwa zasiłek opiekuńczy?
Zasiłek opiekuńczy jest udzielany z tytułu konieczności sprawowania opieki nad dziećmi i pozostałymi członkami rodziny przez okres nieprzekraczający łącznie 60 dni w roku. Prawo do zasiłku nie przysługuje, jeśli poza osobą ubezpieczoną pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym jeszcze inni członkowie rodziny, którzy są zdolni do sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny. Nie dotyczy to jednak opieki nad chorym dzieckiem w wieku poniżej 2 lat.
Świadczenie wypadkowe
Jeżeli podczas wykonywania swoich obowiązków służbowych ulegniesz wypadkowi (wypadek związany z pracą) i w rezultacie nie będziesz mógł pracować, masz prawo do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.
Przez wypadek przy pracy rozumie się zdarzenie nagłe, powstałe wskutek przyczyny zewnętrznej, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z wykonywaniem zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i miało miejsce w okresie ubezpieczenia wypadkowego
Kiedy nie otrzymasz świadczenia wypadkowego?
W sytuacji gdy:
- przyczyną wypadku było wynikające z niedbalstwa lub świadome naruszenie przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia,
- poszkodowany był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych.
Jeżeli przedsiębiorca objęty ubezpieczeniem w dniu wypadku ma zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie wyższej niż 6,60 zł, nie przysługuje mu prawo do świadczeń do czasu spłaty całego zadłużenia. Zadłużenie musi zostać spłacone nie później niż w terminie sześciu miesięcy od dnia wypadku. W innym przypadku traci prawo do świadczeń.
Jakie świadczenia przysługują z tytułu wypadku przy pracy?
zasiłek chorobowy
świadczenie rehabilitacyjne
jednorazowe odszkodowanie
Trwały uszczerbek na zdrowiu uważany jest za takie zakłócenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu, których nie można poprawić. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, powodujące upośledzenie czynności organizmu na okres dłuższy niż 6 miesięcy, które może być usprawnione. O ocenie uszczerbku na zdrowiu i jego powiązania z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową decyduje lekarz orzecznik po przeprowadzeniu przez przedsiębiorcę leczenia i rehabilitacji.
W przypadku trwałego uszczerbku ZUS ma tabelę uszkodzeń. To wg niej ocenia się kwalifikację danego urazu i procent, jaki się za niego należy.
Zasiłek macierzyński i rodzicielski
Przedsiębiorcy, objęci ubezpieczeniem chorobowym, dobrowolnie opłacający składki na to ubezpieczenie przysługuje zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, jeśli w okresie ubezpieczenia choroowego:
- urodzi dziecko
- przyjmie na wychowanie dziecko (w wieku do 7. lat lub 10. lat w przypadku dziecka, które ma odroczony obowiązek szkolny) i wystąpi z wnioskiem o jego przysposobienie do sądu
- przyjmie dziecko – w wieku do 7. lat, lub do 10. lat jeśli wobec dziecka podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego– na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej).
Świadczenie macierzyńskie należy się ubezpieczonej kobiecie, która urodziła dziecko w okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, tzn. świadczenie to przysługuje, jeśli kobieta przystąpi do ubezpieczenia chorobowego nawet przed dniem porodu – nie ma tzw. okresu wyczekiwania.
Czy pobierając zasiłek, macierzyński można pracować?
Podczas otrzymywania zasiłku macierzyńskiego możesz nadal prowadzić działalność gospodarczą i osiągać dochody. Podlegasz wtedy tylko obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (płacisz składkę zdrowotną), ale nie musisz opłacać składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne i rentowe). Płatnikiem składek będzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) – to właśnie on obejmie Cię ubezpieczeniem społecznym z tytułu pobierania zasiłku.
Jeśli wysokość Twojego zasiłku nie przekracza 1000 zł – wtedy nie musisz opłacać składki zdrowotnej.
Ile trwa zasiłek macierzyński?
20 tygodni
(140 dni)
w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka
31 tygodni
(217 dni)
w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie dwoje dzieci
33 tygodni
(231 dni)
w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie troje dzieci
35 tygodni
(245 dni)
w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie czworo dzieci
37 tygodni
(259 dni)
w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie pięcioro dzieci i więcej
Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego przysługuje urlop rodzicielski w wymiarze do 32 tygodni w przypadku urodzenia lub przysposobienia jednego dziecka lub 34 tygodni w przypadku urodzenia lub przysposobienia dwojga dzieci. Podobnie, za te same okresy przedsiębiorca może pobierać zasiłek macierzyński.
Przedsiębiorca ma prawo do pobierania zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia jednego dziecka przez łączny okres 52 tygodni.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego
Kwota zasiłku macierzyńskiego, jaką będziesz otrzymywać przez okres urlopu, jest uzależniona od wysokości wpłaconych przez Ciebie składek (zadeklarowanej podstawy, od której obliczane są składki) w okresie ostatnich 12 miesięcy przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego.
Natomiast przedsiębiorcom, u których miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszona o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych byłaby niższa od świadczenia rodzicielskiego, tj. 1 000 zł, zasiłek macierzyński zostanie podwyższony do 1 000 zł.
Emerytura i co dalej?
Odprowadzając składki emerytalne, odkładasz pieniądze na swoją przyszłą emeryturę.
Należy pamiętać, że wysokość przyszłej emerytury zależy od:
- wysokości twoich składek w okresie prowadzenia działalności i poza tym okresem
- długości okresu, w którym opłacasz składki z działalności gospodarczej i poza nią.
Od 1 marca 2021 roku minimalna emerytura wynosi 1250,88 zł brutto