Darowizna to inaczej bezpłatne przekazanie jakiegoś składnika majątku na rzecz drugiej osoby. Podczas tej czynności powstaje obowiązek podatkowy w postaci podatku od spadków i darowizn. Konieczność jego zapłacenia często zniechęca do przekazywania majątku w ten sposób, ponieważ podatek ten jest stosunkowo wysoki – jego stawki wahają się od 3% do 20% od części darowizny, która przekracza kwotę wolną od podatku. Sprawdź, jakie są aktualnie obowiązujące przepisy podatkowe dotyczące darowizn w rodzinie.
Darowizny od najbliższej rodziny. W jakich sytuacjach można skorzystać ze zwolnienia i nie zapłacić podatku?
Darowizny otrzymane od najbliższej rodziny, należącej do tzw. zerowej grupy podatkowej, obejmującej małżonka, dzieci, wnuki, prawnuki, rodziców, dziadków, pradziadków, pasierbów, rodzeństwo, ojczyma i macochę, są całkowicie zwolnione z podatku, niezależnie od wartości darowizny, pod warunkiem spełnienia dwóch wymienionych poniżej warunków. Warto dodać, że:
– Ustawa o podatku od spadków i darowizn traktuje jako rodziców również przysposabiających, a za zstępnych uważa przysposobionych i ich potomków.
– Od 27 października 2020 r. ustawa ta obejmuje również jako zstępnych osoby, które były lub są w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka, placówkach opiekuńczo-wychowawczych lub regionalnych placówkach opiekuńczo-terapeutycznych, zgodnie z ustawą z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Odpowiednio, za wstępnych uznaje także osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w takich placówkach.
Zasady dotyczące tego zwolnienia obowiązują osoby, które nabyły darowiznę po 31 grudnia 2006 roku i w chwili jej otrzymania miały obywatelstwo polskie, obywatelstwo innego kraju Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinu, Norwegii lub mieszkały na stałe w Polsce albo w jednym z tych krajów. Warto również wiedzieć, że te same zasady zwolnienia mają zastosowanie do spadków.
Warunki zwolnienia z podatku
Warunek 1:
Aby móc skorzystać z opisywanego zwolnienia podatkowego, osoba obdarowana musi zgłosić darowiznę do naczelnika urzędu skarbowego, korzystając z formularza SD-Z2 (Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych) w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny. Formularz SD-Z2 można złożyć online lub w formie papierowej. Jeśli jednak umowa darowizny została sporządzona w formie aktu notarialnego (lub w tej formie złożono oświadczenie przynajmniej jednej ze stron umowy), obowiązek zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego spoczywa na notariuszu.
Osoba obdarowana nie musi składać zgłoszenia SD-Z2, jeśli wartość darowizny (dodana do wartości majątku otrzymanego od tej samej osoby w ciągu 5 lat poprzedzających rok, w którym miało miejsce ostatnie nabycie), nie przekracza kwoty wolnej od podatku określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Warunek 2:
Drugim warunkiem skorzystania z omawianego zwolnienia jest konieczność udokumentowania przez obdarowanego otrzymania darowizny pieniężnej. Musi on przedstawić dowód przekazania środków na swój rachunek bankowy, rachunek płatniczy, do spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej lub potwierdzenie przekazu pocztowego.
Warunek ten nie obowiązuje, jeśli wartość darowizny pieniężnej (dodana do wartości majątku otrzymanego od tej samej osoby w ciągu 5 lat poprzedzających rok, w którym miało miejsce ostatnie nabycie), nie przekracza kwoty wolnej od podatku wynoszącej 36.120 zł.
Skutki niezgłoszenia darowizny od członków najbliższej rodziny
Niezgłoszenie nabycia majątku otrzymanego w darowiźnie w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania przez osobę objętą zwolnieniem skutkuje koniecznością opodatkowania darowizny na ogólnych zasadach. Oznacza to, że darowizna w najbliższej rodzinie wymaga wówczas złożenia deklaracji podatkowej i zapłaty podatku. Obowiązek zgłoszenia nabycia majątku przez osoby zwolnione oraz składania deklaracji przez innych podatników nie obowiązuje, gdy umowę darowizny sporządza notariusz.
Jeśli osoba obdarowana dowiedziała się o nabyciu majątku po upływie przewidzianych terminów na złożenie deklaracji SD-Z2, może skorzystać ze zwolnienia podatkowego, pod warunkiem zgłoszenia nabycia do naczelnika urzędu skarbowego w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedziała się o nabyciu. W takim przypadku musi jednak udowodnić, że o nabyciu majątku dowiedziała się później.