Urlop to ważne prawo pracownicze, które umożliwia pracownikom odpoczynek od pracy i spędzenie czasu na innych aktywnościach. Któż z nas nie chciałby mieć ich więcej?;) I tutaj mamy dwie wiadomości: dobrą i złą :). Zaczynamy od…..dobrej:) Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadziła dodatkowe urlopy :). Jaka jest zła? Nie wszystkie z nich są płatne. Sprawdź na co możesz liczyć 🙂
Unijna dyrektywa work-life balance
Nowelizacja kodeksu pracy z 9 marca 2023 r. (Dz. U. z 4 kwietnia 2023 r. poz. 641) związana jest z dostosowaniem przepisów do unijnej dyrektywy Work-Life Balance (w wolnym tłumaczeniu „dyrektywa równowagi między życiem zawodowym a prywatnym”). To inicjatywa Unii Europejskiej mająca na celu poprawę jakości życia pracowników poprzez ułatwienie godzenia pracy z życiem prywatnym. Dyrektywa została przyjęta w czerwcu 2019 roku i nakłada na państwa członkowskie UE obowiązek wprowadzenia konkretnych działań mających na celu zapewnienie pracownikom bardziej elastycznych warunków pracy. Celem dyrektywy jest równość szans na rynku pracy kobiet i mężczyzn oraz zapewnienie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, co ma pozytywny wpływ na zdrowie, zadowolenie z pracy oraz ogólną jakość życia.
Dodatkowe wolne?
W nowym Kodeksie Pracy poza wydłużonym urlopem rodzicielskim, przepisami zabezpieczającymi pracownika pojawiło się dodatkowe 7 dni urlopu to tzw. urlop opiekuńczy i urlop z powodu tzw. siły wyższej.
Urlop opiekuńczy
Do tej pory rodzice lub opiekunowie małoletnich dzieci mieli prawo do 2 dni opieki (urlop płatny). Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi przez nowy Kodeks Pracy – pracownikowi będzie przysługiwało 5 dni dodatkowego urlopu opiekuńczego w roku kalendarzowym. Będzie on udzielany na wniosek pracownika, złożony w wersji elektronicznej lub papierowej, nie później niż 1 dzień przed jego rozpoczęciem. Celem tego urlopu jest zapewnienie opieki nad członkiem rodziny (nie tylko małoletnim dzieckiem), który pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z pracownikiem, a wymaga wsparcia lu opieki ze względu na poważne względy medyczne.
Urlop jest bezpłatny, ale dni te zostają zaliczone do okresu zatrudnienia, który ma znaczenie dla uprawnień pracowniczych.
Urlop z powodu tzw. siły wyższej
Odpłatność za to „wolne” wynosi połowę wynagrodzenia i następuje na wniosek pracownika.
Urlop z powodu siły wyższej nie jest tym samym co urlop na żądanie. Ten drugi przysługuje nam w wymiarze 4 dni, wliczany jest do urlopu wypoczynkowego i jest pełnopłatny. Ich cechą wspólną jest tylko to, że skorzystanie z nich wywołane jest nagłą i nieprzewidzianą sytuacją.
Od kiedy tyle wolnego?
Co z urlopem rodzicielskim?
Do czasu zmian w KP urlop rodzicielski wynosił 32 tygodnie przy ciąży pojedynczej i 34 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej. Aktualne przepisy znacznie ten czas wydłużają. W przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie pracownikowi będzie przysługiwało 41 tygodni urlopu rodzicielskiego, a w przypadku porodu mnogiego – 43 tygodnie. To łączny wymiar urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców, przy czym 9 tygodni dla każdego z rodziców jest „nieprzenaszalne” tzn. że ojciec nie będzie mógł, tak jak do tej pory, zrzec się swojego urlopu na rzecz matki, co ma wzmocnić zasady dyrektywy work-life balance mówiące o równości szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy.
Aktualna odpłatność zasiłku macierzyńskiego za urlop rodzicielski mogła następować dwojako:
– 100% przez pierwsze 6 tygodni, a następnie 60%,
– 80% przez cały okres trwania urlopu rodzicielskiego (pod warunkiem zawnioskowania o cały urlop w ciągu 21 dni od porodu).
Zgodnie z wprowadzonymi zmianami zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego będzie wynosił 70% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.
Pamiętaj tato…
Jeśli chcesz skorzystać z urlopu ojcowskiego – masz na to tylko 12 miesięcy, a nie jak do tej pory 2 lata.
Nadgodziny – nie, dziękuję.
Nadgodziny i praca na nocnej zmianie
Rodzice opiekujący się małoletnim dzieckiem do 8 roku życia, a także osoby opiekujące się bliskimi wymagającymi znacznej opieki z powodu poważnych problemów medycznych będą mogli wnioskować o elastyczny czas pracy albo pracę w niepełnym wymiarze godzin. Przepisy te mają na celu ułatwienie pracownikom pełnienia funkcji opiekuńczych w przypadku nagłych sytuacji życiowych. Dodatkowo rodzice dzieci do 8 roku życia nie będą mogli być zatrudniani w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej bez ich zgody (obecnie taka odmowa ma zastosowanie dla rodzica dziecka do 4. roku życia).
Dłuższa przerwa?
Pracownikowi świadczącemu pracę powyżej 9 godzin przysługuje dodatkowe 15 minut przerwy, a jeśli pracuje więcej niż 16 godzin – kolejne 15 minut – to kolejne zmiany prowadzone nowelizacją KP. Warto, aby pracodawcy w tym zakresie dostosowali swoje Regulaminy pracy.