Słoneczna pogoda i wysokie temperatury latem to radość dla osób na urlopie, ale dla pracowników wykonywanie obowiązków w takich warunkach może być sporym wyzwaniem. Upały obniżają komfort pracy, co negatywnie wpływa na efektywność i zwiększa ryzyko wypadków. W związku z tym pracodawcy mają obowiązek zadbać o to, by w tym okresie stworzyć swoim pracownikom bezpieczne i odpowiednie warunki pracy.
Nieprzestrzeganie przepisów lub zasad BHP może skutkować nałożeniem grzywny na pracodawcę w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł, a w niektórych przypadkach sprawa może zostać zgłoszona do Inspektora Pracy, np. na wniosek pracowników. W najpoważniejszych sytuacjach, gdy pracodawca (lub osoby upoważnione) nie zapewniają odpowiednich warunków pracy, narażając pracowników na bezpośrednie zagrożenie życia lub poważny uszczerbek na zdrowiu, mogą grozić im nawet 3 lata więzienia za niedopełnienie obowiązków BHP.
Temperatura w pracy – ile powinna wynosić?
Rozporządzenie ogólnie wskazuje, że w pomieszczeniach pracy należy utrzymywać temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanych obowiązków (uwzględniając metodę pracy oraz poziom niezbędnego wysiłku fizycznego), która nie powinna być niższa niż 14°C, chyba że wymagania technologiczne to uniemożliwiają. W przypadku lekkiej pracy fizycznej oraz w biurach przyjęto, że temperatura powinna wynosić co najmniej 18°C. Przepisy jednak nie precyzują maksymalnej dopuszczalnej temperatury, w której praca powinna być wykonywana. Normę ustalono tylko przy pracy młodocianych: temperatura nie może przekroczyć 30 st. C, a wilgotność powietrza 65 proc.
Jakie są obowiązki pracodawcy podczas upałów?
W trakcie upałów pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom bezpłatne zimne napoje, co wynika z przepisów Kodeksu pracy. Zgodnie z przepisami, napoje muszą być udostępnione pracownikom:
– jeśli temperatura w miejscu pracy spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28ºC,
– przy pracy na otwartej przestrzeni, gdy temperatura otoczenia jest niższa niż 10ºC lub wyższa niż 25ºC,
– w warunkach gorącego mikroklimatu, gdzie wskaźnik obciążenia termicznego wynosi powyżej 25ºC,
– przy pracach wymagających dużego wysiłku fizycznego, powodujących wydatek energetyczny powyżej 1500 kcal u mężczyzn i 1000 kcal u kobiet.
Napoje lub woda powinny być dostępne przez cały czas pracy, w ilości wystarczającej do zaspokojenia potrzeb pracowników przez całą zmianę. Woda musi być również zapewniona do celów higienicznych, gospodarczych oraz przeciwpożarowych. Przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub wymagających zapewnienia należytej higieny procesów technologicznych, pracodawca zobowiązany jest zapewnić do celów higienicznych co najmniej 90 litrów wody dziennie na każdego pracownika.
Przy wysokiej temperaturze niektórym zatrudnionym przysługują też bezpłatne posiłki profilaktyczne. Posiłki powinny być zapewnione pracownikom wykonującym prace wymagające dużego wysiłku fizycznego, które w ciągu zmiany roboczej wiążą się z efektywnym wydatkiem energetycznym przekraczającym 1500 kcal u mężczyzn oraz 1000 kcal u kobiet. Dotyczy to również prac prowadzonych w zamkniętych pomieszczeniach, gdzie ze względu na wymogi technologiczne temperatura jest stale utrzymywana na poziomie poniżej 10°C lub powyżej 25°C.
Skrócony czas pracy
Pracodawca ma możliwość, choć nie jest zobowiązany, do wprowadzenia dodatkowych przerw regeneracyjnych w czasie upałów lub umożliwienia pracownikom wcześniejszego zakończenia pracy. Może także zorganizować pracę w systemie rotacyjnym. Należy jednak pamiętać, że takie działania nie mogą skutkować obniżeniem wynagrodzenia pracowników.
Czy istnieje możliwość odmowy wykonywania pracy podczas upałów?
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, jeśli warunki pracy nie spełniają wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stanowią bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, bądź też stwarzają takie niebezpieczeństwo dla innych osób, pracownik ma prawo przerwać wykonywanie obowiązków, informując o tym niezwłocznie swojego przełożonego. Jednocześnie jest zobowiązany powiadomić pracodawcę o opuszczeniu miejsca pracy. W sytuacji, gdy pracownik powstrzymuje się od pracy lub oddala się z miejsca zagrożenia, nadal przysługuje mu wynagrodzenie.