Jesień zbliża się wielkimi krokami, a razem z nią nadchodzi koniec sezonu urlopowego. Nie wszyscy jednak mieli okazję skorzystać z zasłużonego odpoczynku. Na szczęście dla wielu osób pozostała jeszcze okazja, by wykorzystać zaległy urlop za rok 2022. Pojawia się więc wiele pytań m.in. dotyczących zasad obowiązujących aktualnie odnośnie do zaległego urlopu? Co jeśli się go nie wykorzysta? Czy przepada po zmianie pracy? Na te i na wiele innych pytań odpowiadamy poniżej.
Kiedy powstaje zaległy urlop?
Sytuacje, w których występuje zaległy urlop reguluje Kodeks pracy. Udziela się go pracownikom w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo. Zatem niewykorzystany wcześniej urlop ustalony w danym roku kalendarzowym, w tym przypadku za rok 2022, należy wykorzystać najpóźniej do dnia 30 września 2023 r. Wystarczy zatem rozpocząć tego dnia urlop i żadne dni urlopu nie ulegną przedawnieniu.
Co jeżeli się nie wykorzysta zaległego urlopu?
Każdy pracownik posiada niezbywalne prawo do odbycia urlopu. W związku z tym pracownik nie może się zrzec urlopu, ale i nie może odmówić wykorzystania go zgodnie z poleceniem służbowym. Prawo do urlopu wypoczynkowego określone jest przepisami o charakterze bezwzględnie obowiązującym i to w odniesieniu do obu stron stosunku pracy. Pracodawcy za nieudzielenie przysługującego pracownikowi urlopu, grozi kara grzywny w wysokości od 1000 zł do nawet 30 000 zł. Sytuacja ma się podobnie, jeśli to pracownik nie chce wykorzystać zaległego urlopu. W takim wypadku odmawiający naraża się na karę upomnienia lub nagany. Jeżeli pracownik znajduję się na wypowiedzeniu, pracodawca ma również prawo „wysłać” go na urlop wypoczynkowy wbrew jego woli. Bez znaczenia jest czy jest to bieżący czy zaległy urlop.
Czy po zmianie pracy można wykorzystać zaległy urlop?
Niestety, nie można wykorzystać zaległego urlopu u nowego pracodawcy. Obowiązkiem każdego zatrudniającego jest dopilnowanie aby pracownik odbył urlop w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia. W przypadku, gdy dochodzi do zmiany pracy, urlop musi być wykorzystany albo w czasie okresu wypowiedzenia, albo na jego podstawie pracodawca zobowiązany jest do wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego.
Co w wypadku urlopu wychowawczego?
Urlop wychowawczy to specyficzny rodzaj urlopu dostępnego dla rodziców lub opiekunów dzieci w celu opieki nad dzieckiem w wieku do 4 lat lub z niepełnosprawnością do 18 lat. Prawo do urlopu wychowawczego jest regulowane przez przepisy prawa pracy i zależy od konkretnych okoliczności. Zgodnie z polskim prawem pracy, bieg przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas korzystania z urlopu wychowawczego. Nie ma więc obowiązku wykorzystania urlopu wypoczynkowego przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego, można go odbyć bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.
Co w przypadku przepisów covidowych?
Obecnie nie obowiązują już przepisy dotyczące COVID-19, które pozwalały pracodawcom (w terminie przez siebie wskazanym) narzucać pracownikom niewykorzystane wcześniej urlopy wypoczynkowe bez ich zgody i pomijając plan urlopów. Teraz pracodawcy nie mają takiej możliwości. Jednak mają obowiązek nadzorować, aby pracownicy korzystali z urlopów w sposób właściwy i zgodny z planem.
Jak uzgodnić urlop z pracodawcą?
Staraj się planować urlop z odpowiednim wyprzedzeniem, aby pracodawca miał możliwość dostosowania się do twojego wniosku. Im wcześniej, tym lepiej. Urlop wypoczynkowy to cenny czas, który warto wykorzystać na regenerację i odpoczynek. Jeśli więc jeszcze z niego nie skorzystałeś, to teraz na to czas.